ความสำเร็จของธุรกิจ ไม่ได้แปลว่า ครอบครัวจะไปด้วยกันได้ หลายครอบครัวประสบความสำเร็จในการทำธุรกิจ ยอดขายเติบโต มีสาขาเพิ่ม รายได้มั่นคง กำไรก้าวกระโดด แต่กลับพบว่าความสัมพันธ์ในบ้านเริ่มแตกร้าว พี่น้องไม่พูดกัน พ่อแม่เครียด หรือแม้แต่เลิกติดต่อกันหลังจากเหตุการณ์บางอย่าง เกิดอะไรขึ้น?
ขณะที่ธุรกิจมีระบบบัญชี มี KPI มีเป้าหมาย แต่ “ความสัมพันธ์ในครอบครัว” กลับไม่มีระบบรองรับเลย นั่นคือเหตุผลที่ “ธรรมนูญครอบครัว” จึงมีความสำคัญยิ่งกว่าที่คิด
ปัญหาที่พบบ่อย: เมื่อไม่มีแนวทางร่วม ความเข้าใจย่อมไม่ตรงกัน
ในช่วงเริ่มต้นของธุรกิจ หลายครอบครัวอาจทำงานกันด้วยความรัก ความตั้งใจ และความไว้วางใจ แต่เมื่อกิจการเติบโต สมาชิกในครอบครัวเพิ่มขึ้น และแต่ละคนเริ่มมีบทบาทหรือความคาดหวังที่ต่างกัน ปัญหาจึงเริ่มตามมา เช่น
- ลูกบางคนอยากเข้ามาช่วยงาน บางคนอยากแยกไปทำธุรกิจของตัวเอง
- พี่น้องมองไม่ตรงกันว่า ใครควรเป็นผู้นำ
- ลูกหลานรุ่นถัดไปเริ่มมีความคิดและวัฒนธรรมต่างจากรุ่นพ่อแม่
- คนที่ทำงานหนักเริ่มรู้สึกว่า “เหนื่อยมากกว่า แต่ได้ไม่เท่าคนอื่น”
ทั้งหมดนี้ล้วนเป็นปัญหาเชิงความรู้สึกที่ไม่มีงบประมาณ ไม่มีแผนธุรกิจ และไม่มี Excel ไฟล์ไหนจะจัดการได้
ธรรมนูญครอบครัวคือ “ระบบ” ที่ใช้จัดการความสัมพันธ์ ไม่ใช่แค่ธุรกิจ
ธรรมนูญครอบครัว (Family Constitution) คือข้อตกลงร่วมกันของสมาชิกครอบครัว ว่าจะใช้แนวทางใดในการทำงานร่วมกัน การตัดสินใจ การแบ่งผลประโยชน์ และการส่งต่อกิจการ
โดยอาจประกอบด้วยหัวข้อสำคัญ เช่น
- ใครสามารถเข้ามาทำงานในกิจการได้?
- ใครมีสิทธิเสนอความคิดเห็นหรือตัดสินใจเรื่องสำคัญ?
- ควรให้ความสำคัญกับคนในครอบครัวมากน้อยแค่ไหน เมื่อเทียบกับคนภายนอกที่มีความสามารถ?
- ถ้าเกิดความขัดแย้ง ควรใช้วิธีไกล่เกลี่ยอย่างไร?
- แนวทางการสืบทอดตำแหน่งหรือการเลือกผู้บริหารรุ่นต่อไป
ประโยชน์ของการมีธรรมนูญชัดเจน
- ป้องกันความขัดแย้งด้วยแนวทางที่ทุกฝ่ายยอมรับตั้งแต่แรก
- ลดการคาดเดา ลดความรู้สึกไม่แฟร์
- ทำให้ธุรกิจและครอบครัวมี “สนามแข่งขันเดียวกัน”
- ช่วยให้สมาชิกครอบครัวรุ่นใหม่เข้าใจบทบาทตัวเองตั้งแต่ต้น
ทำไมหลายครอบครัวยังไม่เริ่มต้น?
1. คิดว่ายังไม่จำเป็น หลายครอบครัวรู้สึกว่ายังรักกันดี คุยกันรู้เรื่อง แต่ลืมไปว่าเมื่อมีเงิน มีตำแหน่ง มีคู่สมรสของลูกเข้ามาเกี่ยวข้อง ความสัมพันธ์อาจไม่เหมือนเดิม
2. กลัวทำให้เรื่องเล็กกลายเป็นเรื่องใหญ่ บางคนรู้สึกว่าแค่พูดถึงหุ้นหรือตำแหน่งก็อาจกลายเป็นประเด็น แต่ความจริงคือ การพูดคุยกันตรง ๆ จะช่วยลดความคลุมเครือและความคาดหวังที่ไม่ตรงกัน
3. ไม่รู้จะเริ่มอย่างไร จะคุยกับใครก่อนดี? ใครควรเข้าร่วม? ต้องใช้เอกสารแบบไหน? คำถามเหล่านี้ทำให้หลายคนถอย แต่จริง ๆ แล้วการเริ่มต้นอาจง่ายกว่าที่คิด
เคสตัวอย่าง: ความตั้งใจดีที่กลายเป็นปัญหา
พ่อแม่ตั้งใจให้ลูกชายดูแลกิจการหลัก และให้ลูกสาวดูแลธุรกิจใหม่ที่เพิ่งเริ่มต้น พร้อมกับให้หุ้นเท่ากันเพื่อความยุติธรรม
ช่วงแรกทุกอย่างดูเรียบร้อย แต่เมื่อกิจการหลักกำไรมากขึ้น ส่วนธุรกิจใหม่ยังไม่ทำเงิน ลูกชายเริ่มรู้สึกว่า “ทำงานหนักแต่ต้องแบ่งกำไรให้พี่น้องที่ไม่ได้ทำ” ส่วนลูกสาวก็รู้สึกว่า “พ่อแม่ไม่เห็นความพยายามของตัวเอง”
ทั้งคู่ไม่ได้พูดกันตรง ๆ จนเรื่องลุกลามใหญ่โต — และพ่อแม่ก็ตกอยู่ในสถานการณ์ที่ “อยากยุติธรรม แต่ไม่มีเครื่องมือจัดการ”
ถ้าครอบครัวนี้มีธรรมนูญตั้งแต่ต้น เช่น กำหนดว่า “คนทำงานจะได้ค่าตอบแทนตามบทบาท ส่วนการปันผลจะตามสัดส่วนหุ้น” ปัญหาเหล่านี้คงไม่บานปลาย
ธรรมนูญครอบครัว: เอกสารหนึ่งฉบับที่รักษาความสัมพันธ์ได้ยาวนาน
การมีแนวทางที่เป็นลายลักษณ์อักษร ไม่ใช่แค่ช่วยให้ทุกคนเข้าใจตรงกัน แต่ยังเป็นหลักยึดเมื่อต้องเผชิญกับสถานการณ์ยาก ๆ เช่น
- เจ้าของกิจการไม่สามารถทำงานต่อได้กะทันหัน
- มีสมาชิกในครอบครัวใหม่เข้ามา (คู่สมรส ลูกเขย ลูกสะใภ้)
- ต้องตัดสินใจครั้งสำคัญ เช่น การขายกิจการ รับพาร์ตเนอร์ หรือปิดบางกิจการ
ในช่วงเวลาที่ตัดสินใจลำบาก การมีธรรมนูญที่ผ่านการตกลงร่วมกันมาก่อน จะช่วยให้ทุกฝ่ายมั่นใจว่าการตัดสินใจนั้นยึดตาม “หลักการ” ไม่ใช่ “อารมณ์” หรือ “อิทธิพลส่วนตัว”
ธรรมนูญครอบครัวควรพูดเรื่องอะไรบ้าง?
- ธุรกิจนี้เกิดขึ้นเพื่ออะไร? เพื่อรายได้ หรือเพื่อส่งต่อเป็นมรดก
- ใครมีสิทธิเข้ามาทำงาน? ต้องเรียนจบด้านไหน หรือมีประสบการณ์อะไร?
- การตัดสินใจเรื่องใหญ่ใช้ระบบไหน? ตั้งคณะกรรมการครอบครัวหรือไม่?
- การแบ่งปันผลประโยชน์จะใช้หลักเกณฑ์อะไร?
- ทายาทจะเข้ารับตำแหน่งได้เมื่อไร และมีเงื่อนไขอย่างไร?
คำถามเหล่านี้อาจฟังดูใหญ่ แต่หากได้พูดคุยกันอย่างเปิดใจ จะช่วยสร้างความเข้าใจร่วมอย่างลึกซึ้งและมั่นคง
ถ้าอยากให้ธุรกิจอยู่ยาว ความสัมพันธ์ในบ้านต้องไม่พัง
ความสำเร็จของธุรกิจครอบครัวไม่ใช่แค่ตัวเลขกำไร แต่คือการที่สมาชิกในบ้านยังสามารถมองตาและพูดคุยกันได้อย่างสบายใจ
ธรรมนูญครอบครัว ไม่ใช่แค่เอกสาร แต่คือสะพานเชื่อมระหว่างความคาดหวังของรุ่นพ่อแม่กับความฝันของรุ่นลูก เป็นพื้นที่ปลอดภัยสำหรับการพูดคุย และเป็นเข็มทิศให้ธุรกิจเติบโตไปพร้อมกับความสัมพันธ์ที่แน่นแฟ้น
วางแผนสร้างธรรมนูญครอบครัวกับ Idol Planner Consulting
ที่ Idol Planner Consulting เราเข้าใจทั้งธรรมชาติของธุรกิจและความละเอียดอ่อนของความสัมพันธ์ในครอบครัว เราจึงออกแบบกระบวนการร่างธรรมนูญครอบครัวให้เข้าใจง่าย เป็นธรรม และยืดหยุ่นกับธรรมชาติของแต่ละบ้าน
📌 เพราะธุรกิจจะดีแค่ไหนก็ไม่สำคัญ ถ้าครอบครัวไปไม่รอด — เริ่มต้นวางแผนกับเราได้เลยวันนี้
บทความนำแนะ
- ธุรกิจครอบครัว ทำไมถึงมักทำให้ล่มสลายใน 3 รุ่น เจาะลึก 4 ประเด็นสำคัญพร้อมวิธีแก้ไขปัญหาอย่างยั่งยืน
- 5 ความเข้าใจผิดของเจ้าของกิจการเกี่ยวกับธรรมนูญครอบครัว
- ธรรมนูญครอบครัว VS พินัยกรรม
สำหรับท่านที่ต้องการสอบถามหรือรับคำปรึกษาเบื้องต้น
สามารถกรอกรายละเอียดได้ที่ฟอร์มแนบ
https://forms.gle/YMvaxRmnpqiNUGdVA
หรือติดต่อตามช่องทางที่ปรากฎไว้ดังนี้
Line : @idolplanner
Tel : 02-010-8823
